Bilişsel Uyumsuzluk nedir?

busensumer0
21 Kas 2023
2 dakikada okunur

Bilişsel uyumsuzluk, çelişen inançlar, değerler veya tutumların bir arada bulunmasından kaynaklanan zihinsel rahatsızlıktır. İnsanlar tutum ve algılamalarında tutarlılık arama eğilimindedirler, bu nedenle bu çelişki hoş olmayan bir huzursuzluk veya rahatsızlık hissi yaratır. Bireyler, inandıklarıyla nasıl davrandıkları arasındaki uyumsuzluk, rahatsızlık hissini en aza indirmeye yardımcı olacak eylemlere girişme motivasyonu taşırlar. Bu nedenle, yeni bilgileri reddederek, açıklamalar yaparak veya kaçınarak bu gerilimi hafifletmeye çalışırlar.

Bilişsel uyumsuzluğu neler etkiler?

Uyumsuzluk derecesi, birkaç farklı faktöre bağlı olabilir. Bunlar arasında belirli bir inancın ne kadar değerli olduğu ve inançların ne ölçüde tutarsız olduğu yer alır.

Uyumsuzluğun genel gücü ayrıca şu faktörlere bağlı olabilir

Her bir inanca atfedilen önem. Kişisel inançlar, özellikle benlikle ilgili inançlar gibi daha kişisel olan ve yüksek değere sahip inançlar, daha fazla uyumsuzluk hissiyle sonuçlanma eğilimindedir.

Uyumsuz düşüncelerin sayısı. Uyumsuz (çatışan) düşünceler ne kadar çoksa, uyumsuzluğun gücü o kadar büyük olur.

Bilişsel uyumsuzluk sıklıkla davranışlarımız ve eylemlerimiz üzerinde güçlü bir etkiye sahip olabilir. Sadece nasıl hissettiğimizi etkilemez; aynı zamanda rahatsızlık hissini azaltmak için harekete geçmemize de motivasyon sağlar.

Bu tutarsızlıkla ilgili rahatsızlık günlük hayatta nasıl ortaya çıkar?

Kendi yaşantınızda fark edebileceğiniz birkaç bilişsel uyumsuzluk örneği şunlar olabilir:

Sağlıklı olmak istersiniz, ancak düzenli egzersiz yapmaz veya besleyici bir diyet uygulamazsınız. Bu nedenle suçluluk hissedersiniz.

Sigaranın (veya fazla miktarda içmenin) sağlığınıza zararlı olduğunu bilirsiniz, ancak yine de yaparsınız. Bunun nedeni olarak yüksek stres seviyelerinizi göstererek bu hareketi akıl yürütürsünüz.

Tasarruflarınızı artırmak istersiniz, ancak ekstra nakit aldığınızda hemen harcama eğiliminde olursunuz.

Yapılacaklar listeniz uzundur, ancak gün boyunca favori dizilerinizi izleyerek geçirirsiniz. Eşinizin bunu bilmemesini istemezsiniz, bu yüzden gün boyunca çalışmış gibi görünmeye çalışırsınız.

Bilişsel uyumsuzluk örneği içeren TV programları:

1. Mean Girls

2. Friends

3. The Truman Show

4. Irresistible

5. Stand By Me