Ekran Süresi ve Beyin Sağlığı İlişkisi

Hoşumuza gitse de gitmese de dijital cihazlar her yerde. Bazılarımız, değerli aile ve arkadaşlarımızla birlikte olduğumuzda bile onları zar zor elimizden bırakabiliyoruz. Bu cihazlar öğrenmeyi geliştirmeye, topluluk oluşturmaya, uykudan yaratıcılığa kadar her şeye müdahale edebiliyorlar. Ancak bu cihazların bağımlılık türevleri yaratması günümüz bilim insanlarının en büyük araştırma konularından birini oluşturuyor. Öyle ki Merkezi İnteraktif Medya ve İnternet Bozuklukları Kliniği gibi kurumlar, aşırı oyun oynama, sosyal medya ve diğer çevrimiçi aktiviteleri evde ve okulda sağlıklarını ve günlük yaşamlarını etkileyen gençleri tedavi ediyor.

Dijiltal Medya Kullanımı ve Sinaptik Budama

Çocuk doktoru Michael Rich, sürekli değişen bu dijital ortamda çocukların ve ebeveynlerin çevrimiçi davranışlarını nasıl yönettiklerini anlamak ve onlara yardımcı olmak için araştırmalar yürütmektedir. Boston Çocuk Hastanesi Medya ve Çocuk Sağlığı Merkezi Direktörü, Harvard Tıp Fakültesinde'de pediatri doçenti olan Rich, "Önemli olan ekranları ne kadar süre kullandığımız değil; onları nasıl kullandığımız ve buna karşılık beynimizde neler olduğudur" diyor. Rich'e göre, büyüyen insan beyni sürekli olarak sinirsel bağlantılar kurarken daha az kullanılanları buduyor (sinaptik budama) ve dijital medya kullanımı bu süreçte aktif bir rol oynuyor. Rich, ekranda olup bitenlerin çoğunun, gelişmekte olan beyin için gerçeğe kıyasla "fakirleştirilmiş" bir uyarım sağlar. Çocukların, zihinleri için çeşitli çevrimiçi ve çevrimdışı deneyimler menüsüne ihtiyaçları var. Can sıkıntısı, yaratıcılığın ve hayal gücünün gerçekleştiği alan olduğunu söylüyor.

Melatonin Hormonu ve Ders Başarısı

İyi bir gece uykusu beyin gelişimi için de önemli, Harvard Tıp Fakültesi araştırmacıları, yatmadan önce akıllı telefonlar gibi mavi ışık yayan cihazların kullanılmasının melatonin hormonunun salgılanmasını baskılayarak uyku düzenini bozabileceğini göstermiştir. Geç saatlere kadar mesajlaşan birçok genç sadece daha az uyumakla kalmıyor, aynı zamanda o günkü bilgilerin işlenmesi ve hafızaya kaydedilmesi için gerekli olan derin REM uykusundan da yoksun kalıyor. Rich bu durumu, "Yani cebir dersinde uyanık kalsalar bile dün derste ne olduğunu hatırlamayabilirler" diye açıklıyor.

Sosyal Medya ve Beyin Ödül Sistemi

Rich, bu baştan çıkarıcı dijital uğraşların beynin ödül sistemini harekete geçirdiğini söylüyor. "Neredeyse tüm oyunlar ve sosyal medya değişken ödül sistemi denilen bir sistemle çalışıyor; Mohegan Sun'a gidip bir slot makinesinin kolunu çektiğinizde elde ettiğiniz şey de tam olarak bu. Bu sistem, büyük paralar kazanma umudunu biraz hayal kırıklığıyla dengeliyor ve slot makinesinden farklı olarak, gelişmek için gereken beceri duygusunu da beraberinde getiriyor."

Genç bir insanın beyni, bu tür saplantılı davranışları durdurmalarına yardımcı olacak tam gelişmiş bir özdenetim sisteminden yoksundur. Gençlerin çevrimiçi ve çevrimdışı ortamlar arasında sorunsuz bir şekilde hareket ettiği günümüzde büyüme deneyimi, Rich'in liderliğini yaptığı uluslararası bir araştırma projesinin odak noktasını oluşturuyor.

Growing Up Digital (GUD) çalışması şu anda Kanada'da devam ediyor ve kar amacı gütmeyen Susam Atölyesi ile ortaklaşa Avustralya, Finlandiya ve nihayetinde altı kıtaya yayılması planlanıyor. Araştırmacılar 10 yıl boyunca 3.000 ila 5.000 genci takip etmeyi ve dijital teknolojinin fiziksel, zihinsel ve sosyal refahları üzerindeki etkisini incelemeyi planlıyor. Bu teknoloji çok hızlı geliştiğinden, Küresel GUD katılımcı araştırmasından elde edilen bulgular, sağlık ve eğitim uzmanlarının, ebeveynlerin ve gençlerin olumlu değişiklikleri gerçek zamanlı olarak uygulayabilmeleri için sürekli bir şekilde yayınlanacaktır.

Dengeli Dijital Tüketim

Rich, ekran kullanımına dengeli bir yaklaşım çağrısında bulunuyor. "Teknolojiyle birlikte gelişecek kadar esnek olmalı ama onu nasıl doğru kullanacağımızı da seçmeliyiz. Ateş, yemeklerimizi pişirmek için harika bir keşifti ama aynı zamanda zarar verebileceğini ve öldürebileceğini de öğrenmemiz gerekiyordu. Çocuklar akıllı telefonlara bakıyor diye ahlaki bir panik içinde olmak istemiyoruz. Akıllı telefonlarına baktıklarında bilişsel, sosyal ve duygusal gelişimleri açısından neler olduğunu sormamız gerekiyor. Çoğu şeyde olduğu gibi, muhtemelen olumlu ve olumsuz bir karışım olacaktır. Gözlerimiz açık bir şekilde ilerlerken, olumluyu nasıl geliştirebilir ve olumsuzu nasıl azaltabiliriz?"

Dijital medyanın dikkat dağıtıcı etkilerine odaklanmak önemlidir. Birçok ebeveyn ve çocuk, birbirleriyle konuşurken dahi dikkatlerinin dağıldığını düşünmektedir. Bu nedenle, çocuklarınızla düzenli olarak oturup, ekran olmadan yemek yeme pratiği yapmalısınız. Cihazları bir kenara bırakarak, başkalarıyla birlikte olun ve çevrenizdeki dünyayı gözlemleyin. Zihninizin serbestçe dolaşmasına izin verin. Yatmadan önce mavi ışık yayan ekranlardan kaçının. Çocuklarınıza online oyunları yasaklamak yerine, birlikte oynayarak onlardan nasıl oynayacaklarını öğrenin ve oyun sırasında ekrandaki içerikleri anlamalarına yardımcı olun. Ayrıca, çocuklarınızın zamanlarını planlamalarına yardımcı olun, ekran sürelerini sınırlayarak önemli ve sevdikleri etkinliklere odaklanmalarını sağlayın, böylece ekran bağımlılığını önleyebilirsiniz.

Kaynak: https://hms.harvard.edu/news/screen-time-brain